Buiten spelen, nog altijd een must! Woensdag 17 april 2019

Herinner jij je nog hoe vaak je buiten speelde als kind? Kampen bouwen, in bomen klimmen en uren rondzwerven, voor veel volwassenen was het heel gewoon in hun kindertijd.
Tijden veranderen. Het verkeer is drukker, er zijn minder plaatsen waar kinderen vrij in de natuur kunnen spelen, ouders halen en brengen vaker naar buitenschoolse activiteiten. Dat vraagt wat extra aandacht van ouders en opvoeders om buitenspelen de plek te geven die het verdient.
Want buitenspelen is leuk! Zes op tien kinderen zet buitenspelen in hun top drie van favoriete activiteiten. Een kwart zou wel meer willen buitenspelen.

Op woensdag 24 april is het Buitenspeeldag, ook in Kortrijk! Ontdek hier het programma!

In de plassen springen en sneeuwballen gooien

Buitenspelen betekent nieuwe ervaringen opdoen. Ruimte om te rennen, te fietsen, te springen. Lawaai te maken en energie kwijt te raken.
Kinderen hebben ook nood aan natuur. Modder maken van zand, visjes vangen in de beek, putten graven: kinderen genieten daar enorm van. Elk seizoen biedt weer andere speelkansen: wind, regen, sneeuw, zon zorgen voor andere ervaringen die je binnenshuis niet ervaart. In de plassen springen, een sneeuwballengevecht of een spel van schaduwen. 
Kinderen komen ook tot rust buiten. Genieten van de zon op hun gezicht of de wind in hun haren. Dromen in een verborgen kamp of in de boomhut.
Merk je dat je bezorgdheden soms een rem zijn op het buitenspelen van je kind? Weet dat een uitdagende buitenomgeving je kind uitnodigt om op onderzoek te gaan, te experimenteren en te fantaseren. Absolute veiligheid bestaat niet. Het is soms een beetje zoeken naar het evenwicht tussen speelkansen en aanvaardbare risico's. Of met andere woorden: een buil of een bult die met een grote pleister en een dikke papa- of mama-zoen weer verholpen zijn, daar wordt je kind groot van!

Waarvoor buitenspelen goed is

• Buitenspelen is bewegen: hinkelen, touwtje springen, klauteren, voetballen, fietsen… Kinderen worden motorisch sterker. De hersenen krijgen meer zuurstof waardoor leren en onthouden makkelijker gaat.
• Buitenspelen leert kinderen ruimte, diepte, afstand en snelheid beter in te schatten.
  Kinderen raken buiten hun energie kwijt. Spelen in het 'nu', zonder een bepaald doel, is een ideale uitlaatklep voor spanning en stress.
• Door buiten te spelen leren kinderen hoe de wereld rondom hen in elkaar zit. Groeien wortelen echt onder de grond? Hoe lang zou het duren voor glas vergaat?
• Buiten ontmoet je kind andere kinderen. Kinderen leren hoe een groep werkt, hoe ze rekening houden met elkaar en afspraken maken in een spel. Ze lossen ruzies samen op, zonder tussenkomst van volwassenen.
• Tv kijken, huiswerk maken: het vraagt gerichte aandacht van je kind. Dat is voor buiten spelen vaak niet nodig. Daarom vermindert het stress.
• Kinderen ontdekken buiten makkelijker de mogelijkheden van hun eigen lichaam. Dat geeft zelfvertrouwen en motiveert een kind om weer nieuwe dingen te ontdekken.
• Je kind leert buiten gaandeweg zelf zijn spel te organiseren: het is niet papa of mama die een vriendje belt en een spelletje voetbal voorstelt. Buiten groeit hun zin voor initiatief, zo zonder toezicht van ouders.
• Door buiten te spelen in de publieke ruimte ontdekt je kind de wereld: de weg vragen, een oplossing zoeken voor een platte band, omgaan met een boze opmerking over te luid of te wild gedrag,...

Stap voor stap naar meer zelfstandigheid

Een vaste richtlijn hoeveel kinderen 'moeten' buiten spelen, bestaat niet. Elk kind is anders. Dat merk je ook in de mate en de manier waarop ze buitenspelen. Ook de manier van toezicht houden verandert door de jaren heen.

Kinderen tussen 0 en 4 jaar
Heel jonge kinderen hebben bijna voortdurend toezicht nodig. Ze ontdekken nog heel veel met hun mond, dus let op met kleine voorwerpen. Als ze eens proeven van aarde of gras, komen ze er zelf wel achter dat dat niet lekker is, dus grijp niet te snel in. Op een eigen, veilig plekje komen ze tot rust en worden hun zintuigen geprikkeld. Wees extra waakzaam in de buurt van de zandbak en water. Toch is het voor hen ook fijn om spontaan tot beweging en ontdekking te kunnen komen.

Kinderen tussen 4 en 6 jaar
Kinderen van deze leeftijd worden geleidelijk aan zelfstandiger, maar zijn nog erg impulsief en hebben weinig besef van gevaar. Toezicht en begeleiding van een volwassene zijn dan ook noodzakelijk. In een omgeving die voor het kind veilig en vertrouwd is, kun je als ouder gerust vanop afstand een oogje in het zeil houden. Bijvoorbeeld met de fiets op de stoep tot aan de hoek fietsen. Maar nooit buiten zicht of hoorbereik (van jezelf of een andere ouder). Maak duidelijke afspraken: ‘Tot aan de hoek, niet verder.’ Speelpleinen met veel uitdaging en ontdekkingsmogelijkheden vinden ze fijner dan een speeltuin met enkel 'kant-en-klare' speeltuigen.

Kinderen tussen 6 en 9 jaar
Kinderen van deze leeftijd willen vooral hun motorische grenzen verleggen. Ze hebben duidelijke regels nodig over hoe ver en hoe lang ze zonder toezicht van huis mogen. Zelf boodschappen doen is een leuke overgang. Ze kunnen een rustige route, niet te ver weg en al eens samen met de ouders verkend, zelf afleggen. Ze spelen graag in de buurt van hun eigen huis. Enkele favorieten: actieve spelletjes zoals voetballen, fietsen, skaten en verstoppertje spelen.

Kinderen tussen 9 en 12 jaar
Op deze leeftijd willen kinderen zelfstandig de buurt intrekken. Het aspect 'ontmoeting' wordt steeds belangrijker. Kinderen zijn op zoek naar een ‘hangplek’ of willen verder de buurt in: een parkje, een crossveld en natuurlijk ook het voetbalveldje zijn favoriet. Hoe verder je kind van huis gaat, hoe belangrijker de afspraken: waar ga je naartoe, met wie en wanneer ben je terug, ga nooit met iemand mee.

Kinderen ouder dan 12
Ook voor oudere kinderen is 'buiten zijn' deugddoend. Voetballen, skaten, rondjes fietsen met de vrienden zorgen ervoor dat jongeren hun energie kwijt kunnen. Velen vinden het trouwens fijn hun krachten te meten met leeftijdsgenoten!

Zo word je een echte buitenspeel-ouder

Er zijn echte buitenkinderen, en kinderen die een duwtje in de rug nodig hebben. Elk kind vindt wel iets leuks om te doen buiten! Vind hier inspiratie om buitenspelen onweerstaanbaar te maken.

• Toon dat je buitenspelen waardeert. Verzamelde takken en keien zijn echte schatten voor je kind, het is leuk als je die als ouder ook bewondert. Geef je kind een pluim als het met een zelfbedacht spel op de proppen komt.
• Een rommelig tuinhoekje of een braakliggend terreintje in de buurt bieden al heel wat uitdagingen. Ga samen op zoek naar de mogelijkheden ervan: een kamp bouwen, kriebelbeestjes zoeken, verstoppertje spelen.
• Houdt je kind niet zo van heel wilde spelletjes? Misschien geniet het wel van een stukje moestuin waar het zijn gang kan gaan, van buiten een boek lezen op een rustig plekje, van de was ophangen of blaadjes bijeen harken.
• Word niet boos om vuile knieën. Spreek af met je kind welke kleren speelkleren zijn en leg ze op een vaste plek klaar, samen met makkelijke schoenen om aan- en uit te trekken.
• Geniet zelf van het buiten zijn: een wandeling in het bos, een fietstochtje, een picknick of tuinieren. Als je zelf altijd binnen blijft, zullen je kinderen dat gedrag makkelijk kopiëren.
  Hoe meer kinderen in de buurt, hoe meer speelkameraadjes waarmee je toevallig of gepland kunt spelen. Enkele afspraken met de buren zorgen misschien voor momenten dat er meer kinderen tegelijkertijd buiten spelen.
• Ga vaak met je kind op stap, te voet of per fiets. Zo krijg je zicht op het verkeersinzicht van je kind, en kan je afspraken op maat maken. Hoe lang en hoe ver mag je kind van huis? Wat kan het doen in geval van nood?
• Creëer buitenspeeltijd. Door afspraken te maken over schermtijd, en door niet alle vrije tijd van je kind vol te plannen met vaste activiteiten.
• Slecht weer bestaat niet, alleen onaangepaste kledij. Laarzen aan en springen in de plassen, rollen door de herfstblaadjes of ontdekken hoe de vrieskou alles anders maakt: buiten spelen kan in alle weersomstandigheden.
• Een blauwe plek of schaafwonde hoort erbij. Leer je kind risico's inschatten.
  Is je buurt niet echt speelvriendelijk? Denk samen met de buurt na over concrete verandervoorstellen en ga het gesprek aan met je gemeentebestuur. Een speelstraat, heraanleg van een speelplein, een opruimactie van het buurtpark, de mogelijkheden zijn talrijk om in je onmiddellijke omgeving meer speelkansen te creëren.
• Laat je niet overmeesteren door je angst.